Description
Tom I monografii Oświęcimia zawiera prezentację dziejów ziemi oświęcimskiej oraz analizę kulturalnych aspektów funkcjonowania miasta. Na wstępie autorzy podejmują próbę odtworzenia historii regionu na podstawie najstarszych zachowanych map, na których można prześledzić zmiany granic oraz przebiegu i nazewnictwa dróg od czasów najdawniejszych do współczesności. W kolejnych rozdziałach przedstawiają dzieje polityczne ziemi oświęcimskiej. Od rozbicia dzielnicowego aż do odzyskania niepodległości w 1918 roku region wielokrotnie zmieniał swoją przynależność polityczną, administracyjną i diecezjalną, co czyniło z Oświęcimia prawdziwe miasto pogranicza.
Druga część dotyczy rozwoju architektury i sztuki w Oświęcimiu w kontekście przemian ustrojowych i administracyjnych, poczynając od czasów najdawniejszych aż do okresu powojennego. Zaprezentowano tu najznamienitszych artystów działających w mieście oraz najważniejsze oświęcimskie zabytki architektury i sztuki. Omówiono również rozwój szkolnictwa oraz przedstawiono sylwetki wybitnych postaci pochodzących z Oświęcimia.
Tom zamyka kalendarium najważniejszych wydarzeń z dziejów miasta.
Tom II monografii Oświęcimia, obejmujący dzieje miasta, został podzielony na dwie części poświęcone zmianom ustrojowym, rozwojowi przestrzennemu i gospodarczemu oraz życiu religijnemu. W części pierwszej Autorzy omawiają znaczenie nazwy miasta oraz jego dzielnic i ulic, a także perspektywy badań archeologicznych i przedstawiają historię miasta od czasów najdawniejszych, uchwytnych w źródłach pisanych, aż po wczesne lata PRL. Zwracają przy tym szczególną uwagę na rozwój zabudowy miejskiej, zajęcia pierwszych mieszkańców, zmiany ustrojowe, udział mieszkańców miasta w ważnych dla kraju wydarzeń politycznych. Omawiają także klęski żywiołowe, jakie dotykały Oświęcim w ciągu wieków. Odrębny rozdział poświęcono dziejom Żydów oświęcimskich, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój miasta.
Część druga dotyczy dziejów Kościoła katolickiego w Oświęcimiu. Autorzy opowiadają o lokacjach budynków kościelnych, fundacjach związanych z życiem religijnym, prezentują zakony (dominikanie, salezjanie, serafitki), które w ciągu wieków zadomowiły się w Oświęcimiu, a także znamienite postacie związane ze sferą religijną, które przyczyniły się do rozwoju miasta, takie jak ks. Jan Skarbek czy Michał Ślebarski.
